Alergiczny nieżyt nosa
Co to alergiczny nieżyt nosa?
Alergiczny nieżyt nosa to zapalenie błony śluzowej w reakcji nadwrażliwości na alergeny. Na podstawie czasu wystąpienia objawów można rozróżnić nieżyt sezonowy, całoroczny lub epizodyczny.
Objawy alergicznego nieżytu nosa
Objawy mogą być sezonowe, całoroczne i epizodyczne. Najczęstsze objawy alergicznego nieżytu nosa:
- kichanie
- zatkany nos
- swędzenie oczu, zapalenie spojówek
- swędzenie w górnych drogach oddechowych (podniebienie, nos, gardło, uszy)
Do innych możliwych objawów alergicznego nieżytu nosa należą ból gardła, chrapanie, zaburzenia snu, częste pociąganie nosem, a także mowa „przez nos”. Zmianie może ulec poczucie smaku i zapachu. W przypadku towarzyszącej astmy można zaobserwować kaszel, świszczący oddech i duszności. Powszechne jest zmęczenie, powodujące w następstwie drażliwość i problemy z zachowaniem, szczególnie u dzieci.
W niektórych przypadkach może dojść do wtórnego zakażenia zatok, któremu towarzyszą ból głowy i twarzy
Przyczyny i czynniki ryzyka alergicznego nieżytu nosa
Alergiczny nieżyt nosa wywoływany jest głównie przez alergeny wziewne:
- pyłki
- roztocza kurzu domowego
- sierść zwierzęca (np. koty, psy, konie, gryzonie)
- owady (np. karaluchy)
Mniej powszechnymi przyczynami alergicznego nieżytu nosa są ekspozycje zawodowe np. praca ze zwierzętami laboratoryjnymi, kontakt z lateksem, guma guar.
Alergiczny nieżyt nosa występuje częściej u dzieci i młodzieży, choć objawy uczulenia na alergeny wziewne rzadko pojawiają się przed ukończeniem 2-7 roku życia. Całoroczne zapalenie błony śluzowej nosa występuje częściej u dorosłych. Rodzinnym czynnikiem ryzyka jest wystąpienie atopii u członków rodziny. Niektóre źródła podają, że poziom przeciwciał IgE w surowicy wyższy niż 100 IU/ml przed ukończeniem 6 lat może zwiastować wystąpienie w przyszłości alergicznego nieżytu nosa.
Leczenie alergicznego nieżytu nosa
Celem leczenia alergicznego nieżytu nosa jest przede wszystkim zmniejszenie uporczywych objawów i poprawa jakości życia pacjenta.
Przed podjęciem terapii, o ile to możliwe, należy zidentyfikować alergeny będące przyczyną występowania objawów. Pacjenci powinni unikać znanych alergenów i czynników drażniących drogi oddechowe takich jak dymy czy środki chemiczne. W większości badań nie udało się udowodnić skuteczności stosowania materacy i poszewek odpornych na roztocza – interwencje te nie łagodziły objawów ani nie zmniejszały dawki leków niezbędnych do kontroli choroby.
Kolejnym etapem jest leczenie farmakologiczne, którego wymaga większość pacjentów z alergicznym nieżytem nosa. Wybór leku jest personalizowany do chorego, częstości występowania, a także nasilenia objawów. Najbardziej znaczącą poprawę powodują wziewne steroidy donosowe, choć wydaje się, że doustne leki przeciwhistaminowe mogą być równie skuteczne.
U części pacjentów można rozważyć immunoterapię, w przypadku uzyskania dodatnich testów skórnych.
Jako interwencję tymczasową można zastosować leki obkurczające błonę śluzową nosa. Nie powinno się ich używać dłużej niż 3 dni, ponieważ niosą ryzyko wtórnego pogłębienia nieżytu po zaprzestaniu stosowania.
Regularne irygacje solą fizjologiczną łagodzą objawy ze strony nosa, ograniczają dawki leków niezbędne do kontroli choroby oraz poprawiają jakość życia. Należy pamiętać, by do przygotowania roztworu użyć wody destylowanej lub przegotowanej, woda prosto z kranu zawiera drobnoustroje, które mogą przyczynić się do rozwoju infekcji i pogłębienia objawów.
Do zniwelowania objawów może także przyczynić się zmiana stylu życia w alergicznym nieżycie nosa.
Powikłania alergicznego nieżytu nosa
Alergiczny nieżyt nosa to przewlekła choroba trwająca całe życie. Do powikłań, które za sobą niesie należą:
- astma
- krwawienie z nosa
- dysfunkcja trąbki Eustachiusza
- częstsze infekcje górnych dróg oddechowych
- zapalenie zatok
- wady rozwojowe twarzy u dzieci z długotrwałym alergicznym nieżytem nosa zatykającym nos
