Ostre zapalenie ucha środkowego

Ostre zapalenie ucha środkowego

ostre zapalenie ucha srodkowego
  1. Co to ostre zapalenie ucha środkowego?
  2. Objawy
  3. Przyczyny
  4. Czynniki ryzyka
  5. Leczenie
  6. Powikłania

Co to ostre zapalenie ucha środkowego (otitis media acuta)?

Ostre zapalenie ucha środkowego (otitis media acuta) to stan zapalny błony śluzowej ucha środkowego, wywołany najczęściej infekcjami bakteryjnymi (np. Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis). Charakterystyczną cechą choroby jest nagłe wystąpienie objawów w tym wycieku z ucha.

Objawy ostrego zapalenia ucha środkowego

Ostre zapalenie ucha środkowego przebiega klasycznie z bólem ucha, upośledzeniem słuchu, wyciekiem z ucha, oraz gorączką. Ból na ogół jest silny, rozpierający i ma charakter narastający.

W niektórych przypadkach możliwe jest zaobserwowanie samoistnej perforacji błony bębenkowej, o czym może świadczyć obecność wydzieliny w przewodzie słuchowym i szybkie ustąpienie dolegliwości bólowych.

Problem może stanowić rozpoznanie choroby u niemowląt, nie potrafią bowiem zasygnalizować werbalnie wystąpienia dolegliwości. W takim przypadku objawami świadczącymi o ostrym zapaleniu ucha środkowego mogą być szarpanie, pocieranie i łapanie się za ucho, nadmierny płacz, drażliwość, zmniejszony apetyt oraz problemy ze snem.

Lekarz laryngolog w celu zbadania ucha środkowego wykonuje badanie otoskopowe, w którym dokładnie ogląda błonę bębenkową oraz ocenia cechy zapalenia. Obraz otoskopowy ściśle zależy od stopnia rozwoju choroby.

Przyczyny ostrego zapalenia ucha środkowego

Częstym powodem wystąpienia infekcji ucha środkowego jest niedrożność trąbki Eustachiusza, na przykład w trakcie lub po wirusowym zakażeniu dróg oddechowych. Niedrożna trąbka powoduje gromadzenie płynu w jamie bębenkowej, tworząc środowisko sprzyjające kolonizacji przez patogeny bakteryjne.

Bakteryjna kolonizacja wysięku w uchu środkowym stanowi niemal 90% przypadków. Najczęstszymi bakteriami są Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae oraz Moraxella catarrhalis, natomiast rzadziej infekcja powodowana jest przez Staphylococcus aureus (gronkowiec złocisty) czy Streptococcus pyogenes.

Niewielki odsetek zakażeń wynika z obecności kilku różnych gatunków bakterii jednocześnie, co utrudnia skuteczne leczenie i sprzyja nawrotom choroby.

Ostre zapalenie ucha środkowego o etiologii wirusowej występuje rzadko. Zdecydowanie częściej można zaobserwować koinfekcje wirusowo-bakteryjne. Wirusy odpowiedzialne za infekcje ucha to zwykle RSV, rinowirusy adenowirus, wirus grypy, paragrypy i CMV.

Czynniki ryzyka wystąpienia ostrego zapalenia ucha środkowego

Ostre zapalenie ucha środkowego częściej występuje u małych dzieci ze względu na predyspozycje anatomiczne. Ponadto układ odpornościowy dzieci jest mniej dojrzały, co również przyczynia się do wzrostu predyspozycji do infekcji górnych dróg oddechowych.

Udowodnionymi czynnikami ryzyka wystąpienia ostrego zapalenia ucha środkowego dla dzieci są ponadto:

  • karmienie butelką (większe ryzyko niż przy karmieniu piersią)
  • stosowanie smoczka u starszych niemowląt i małych dzieci
  • opieka w żłobku, przedszkolu
  • przedwczesne porody
  • wczesny wiek wystąpienia pierwszego epizodu ostrego zapalenia ucha środkowego
  • narażenie na dym tytoniowy

Do stanów chorobowych zwiększających ryzyko ostrego zapalenia ucha środkowego można zaliczyć niedobory odporności, alergie, refluks żołądkowo-przełykowy czy dysfunkcje trąbki Eustachiusza. Rzadsze stany to nieprawidłowości twarzoczaszki (np. rozszczep podniebienia) i niektóre zespoły genetyczne (zespół Downa, zespół DiGeorge i inne)

Leczenie ostrego zapalenia ucha środkowego

Celem leczenia jest uśmierzenie bólu oraz wyeliminowanie przyczyny infekcji, zwykle poprzez odpowiednie dobranie antybiotykoterapii.

W zależności od pacjenta i obrazu klinicznego choroby lekarz laryngolog decyduje o dalszej obserwacji lub zastosowaniu antybiotykoterapii przez określony czas.

W objawowym leczeniu bólu można zastosować doustne leki takie jak paracetamol czy ibuprofen. Miejscowe leki przeciwbólowe np. lidokaina są również skuteczne, jednak przeciwwskazane u pacjentów z naruszoną ciągłością błony bębenkowej.

Inwazyjnym sposobem zmniejszenia objawów bólowych jest tympanostomia, którą w konkretnych wskazaniach wykonuje laryngolog. Zabieg polega na założeniu drenażu wentylacyjnego do jamy bębenkowej w celu odprowadzenia patologicznej treści z ucha środkowego, której obecność wywiera ciśnienie na okoliczne tkanki i powoduje ból.

Poprawy należy spodziewać się w ciągu kilku dni od włączenia antybiotyków. Objawy mogą się nasilić w ciągu pierwszej doby po postawieniu diagnozy. Do 80% objawów ostrego zapalenia ucha środkowego ustępuje samoistnie w ciągu 3 dni, natomiast w przypadku dzieci poniżej 2 lat spontaniczne ustąpienie jest dużo rzadsze.

Powikłania ostrego zapalenia ucha środkowego

Do komplikacji ostrego zapalenia ucha środkowego można zaliczyć:

  • pęknięcie błony bębenkowej (perforacja)
  • przewlekłe zapalenie ucha środkowego
  • ostre zapalenie wyrostka sutkowatego
  • ropień wewnątrzczaszkowy – bardzo rzadkie powikłanie, częściej występujące w przypadku przwlekłej infekcji
  • zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
  • zapalenie błędnika
  • tymczasowa utrata słuchu z powodu obecności wysięku
  • porażenie nerwu twarzowego
  • perlak
  • tympanoskleroza
  • zarniniak, tworzenie polipów
  • zniszczenie kosteczek słuchowych

Jeśli zmagasz się z objawami zapalenia ucha środkowego lub masz inny laryngologiczny problem:

laryngolog elblag prywatnie

Dodaj komentarz