Zatoki przynosowe to puste, wypełnione powietrzem przestrzenie w kościach czaszki. Są one połączone z jamą nosową i powstają jako wypustki błony śluzowej, które od jamy nosowej wrastają w otaczające kości. Zlokalizowane są symetrycznie w każdej połowie czaszki, a ich nazwy pochodzą od kości, w których się znajdują. W dużym uproszczeniu można przyjąć, że zatoki szczękowe położone są poniżej oczu, zatoki czołowe nad oczami, zatoki sitowe pomiędzy, natomiast zatoki klinowe pomiędzy i za oczami.
Zlokalizowane są w kości szczękowej i połączone są z jamą nosa przez rozwór półksiężycowaty. Dno zatoki szczękowej znajduje się w bliskim sąsiedztwie zębów trzonowych i przedtrzonowych. Fakt ten może być przyczyną komplikacji w schorzeniach stomatologicznych.
Lokalizacją zatok czołowych są kości czołowe. Charakterystyczną dla nich cechą jest duża zmienność wielkości i kształtów. Zwykle zatoka czołowa prawa i lewa są asymetryczne. Częstym zjawiskiem są też dodatkowe, nadliczbowe zatoki czołowe. W rzadszych przypadkach możemy zaobserwować obustronny lub jednostronny brak zatoki czołowej.
Uformowane są przez komórki sitowe. Są to liczne, małe i wypełnione powietrzem przestrzenie poprzedzielane kostnymi przegródkami, tworzące jako całość błędnik sitowy. Możemy rozróżnić komórki sitowe tylne i przednie, które różnią się miejscem ujścia do przewodów nosowych. Operacja zatok sitowych to ethmoidektomia.
Obecne w trzonie kości klinowej. Prawa i lewa zatoka są asymetryczne i oddzielone przegrodą kostną. Podobnie jak zatoki czołowe występują tu duże zmienności wielkości i kształtu. W ich bliskim sąsiedztwie obecne są takie struktury jak tętnica szyjna wewnętrzna, nerw wzrokowy i przysadka mózgowa. Ma to swoje konkretne implikacje w praktyce klinicznej związane z powikłaniami stanów chorobowych i dostępem operacyjnym. Operacja zatoki klinowej to sphenoidotomia.
Zatoki przynosowe połączone są z jamą nosa przez bardzo małe ujścia. W wyniku alergii, obrzęku błony śluzowej podczas przeziębienia lub uwarunkowań anatomicznych np. skrzywienia przegrody nosa ujścia te mogą być łatwo zablokowane. Taki stan utrudnia odpływ śluzu wydzielanego w zatokach, co stwarza warunki do jego gromadzenia i rozwoju drobnoustrojów. Konsekwencją może być rozwój zapalenia zatok.
Ponadto zatoki szczękowe położone są blisko zębów trzonowych i przedtrzonowych szczęki. To sąsiedztwo może wiązać się z powikłaniami od strony zatok w wyniku procesów chorobowych toczących się w uszkodzonych zębach
Zatoki przynosowe mogą być miejscem rozwoju nowotworów złośliwych. Częściej dotyczy to mężczyzn niż kobiet, a znakomita większość zlokalizowana jest w zatoce szczękowej. Statystycznie najczęściej pojawiają się w grupie wiekowej pomiędzy 40, a 70 rokiem życia. Nowotwory zatok przynosowych stosunkowo rzadko związane są z przerzutami.