Ostre zapalenie ucha zewnętrznego

Co to jest zapalenie ucha zewnętrznego?

Zapalenie ucha zewnętrznego to zapalenie przewodu słuchowego zewnętrznego z infekcją lub bez infekcji. Można je podzielić na zapalenie ostre (znane również jako ucho pływaka) i zapalenie przewlekłe.

Ostre zapalenie stanowi ponad 95% przypadków zapaleń ucha zewnętrznego i charakteryzuje się rozwojem objawów w ciągu 48 godzin.

Czym jest wywołane ostre zapalenie ucha zewnętrznego?

Najczęściej wywołane jest przez patogeny bakteryjne (np. Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa). Przewlekłe zapalenie trwa często dłużej niż 4 tygodnie, a etiologia niezakaźna jest w tym przypadku bardziej powszechna.

Czynniki predysponujące do rozwoju zapalenia ucha zewnętrznego to nadmierne zawilgocenie przewodu słuchowego zewnętrznego, niedrożność, zaburzona integralność nabłonka oraz brak warstwy ochronnej z woskowiny.

Jakie są objawy zapalenia ucha zewnętrznego?

Przebieg ostrego zapalenia ucha zewnętrznego charakteryzuje się bólem i wyciekami z ucha. Dyskomfort w przewodzie słuchowym zewnętrznym jest najbardziej charakterystycznym objawem i występuje u większości pacjentów. Ból jest zwykle intensywny i może nasilać się wraz z ruchami szczęki. Nawet u 60% pacjentów przed rozwinięciem objawów ostrego zapalenia ucha zewnętrznego występuje świąd ucha – szczególnie u pacjentów, gdzie przyczyną choroby jest grzybica, alergia lub dolegliwość dermatologiczna. Inne objawy mogące wystąpić to wrażenie pełni w uchu, zmniejszona ostrość słuchu (w wyniku obrzęku, zanieczyszczenia) oraz ból szczęki. Gorączka i złe samopoczucie nie powinny występować, jeśli zapalenie jest ograniczone do przewodu słuchowego zewnętrznego.

Jak leczyć ostre zapalenie ucha zewnętrznego?

Miejscowa antybiotykoterapia jest standardem leczenia u większości pacjentów z ostrym zapaleniem ucha zewnętrznego. Przeważająca część pacjentów odczuje zmniejszenie bólu po szybkim podaniu miejscowego antybiotyku z kortykosteroidem lub bez. Dodatkowo, w celu leczenia objawowego, można podać leki przeciwbólowe.

Alternatywę dla miejscowego antybiotyku mogą stanowić środki antyseptyczne lub kwas octowy. Jest to możliwe jednak tylko w łagodnym przebiegu choroby. Decyzję o sposobie leczenia podejmuje lekarz.

Efekty leczenia ostrego zapalenia ucha zewnętrznego

Przy zastosowaniu odpowiedniego leczenia u większości pacjentów dochodzi do pełnego wyzdrowienia. Stan zwykle poprawia się już po 1 dniu leczenia. Znakomita większość chorych przestaje odczuwać ból lub nie odczuwa go wcale po 4 dniach leczenia.

Powikłania ostrego zapalenia ucha zewnętrznego

Do powikłań ostrego zapalenia ucha zewnętrznego można zaliczyć:

• rozszerzenie zakażenia przewodu słuchowego na otaczające struktury (np zapalenie tkanki łącznej twarzy, zapalenie tkanki łącznej ucha, zapalenie wyrostka sutkowatego, zapalenie chrząstki)
• zwężenie przewodu słuchowego zewnętrznego
• utrata słuchu – może wynikać przejścia infekcji w postać przewlekłą lub z niedrożności kanału słuchowego
• przewlekłe zapalenie ucha zewnętrznego
• grzybicze zapalenie – może wynikać z długotrwałego stosowania antybiotyków. Występuje częściej u pacjentów z obniżoną odpornością lub cukrzycą.

Jak zapobiegać wystąpieniu zapalenia ucha zewnętrznego?

Aby zapobiec zapaleniu kanału słuchowego należy unikać nadmiernej wilgoci i urazów przewodu słuchowego. Jest to szczególnie istotna informacja dla pływaków. Powinni oni pozbyć się wody z ucha po pływaniu poprzez np. odchylenie głowy i delikatne potrząsanie. W trakcie pływania można używać miękkich i plastycznych zatyczek do uszu, a po wyjściu z wody osuszać mokre uszy suszarką do włosów na najniższym stopniu nawiewu. Unikać należy częstego czyszczenia mechanicznego uszu, zwłaszcza patyczkami higienicznymi.

Inne ważne aspekty w prewencji zapalenia ucha zewnętrznego to dobre dopasowanie i zdejmowanie na noc aparatów słuchowych, oraz odpowiednie leczenie chorób dermatologicznych.